راهنمای جامع بلبرینگ های مصرفی در کارخانه های شن شویی
بلبرینگ های مصرفی در کارخانه های شن شویی نقش مهمی دارند. این نقش ها شامل پشتیبانی از محورهای دوار، به حداقل رساندن اصطکاک و انتقال بارهای سنگین عملیاتی است. با توجه به شرایط کاری سخت و محیط بسیار آلاینده این صنعت، انتخاب، نصب و نگهداری صحیح این قطعات، یک عامل کلیدی در تضمین پایداری و راندمان خط تولید و مدیریت هزینههای بهرهبرداری محسوب میشود. خرابی یک بلبرینگ میتواند منجر به توقف کامل یک بخش از کارخانه، آسیب به تجهیزات گران قیمت مانند شفتها و محفظهها و هزینههای تعمیراتی قابل توجه گردد.
این مقاله به صورت فنی و دقیق، به بررسی بلبرینگ های مصرفی در کارخانه های شن شویی و انواع چالش های پیش روی یاتاقان بندی در این صنعت، معرفی راهکارهای مهندسی و انواع بلبرینگ های مناسب برای هر تجهیز و ارائه ملاحظات کلیدی در زمینه نگهداری و افزایش طول عمر آن ها میپردازد.
تحلیل شرایط عملیاتی و چالش های فنی برای سیستمهای یاتاقان بندی
محیط عملیاتی یک کارخانه فرآوری شن و ماسه، مجموعه ای از شرایط نامساعد را به صورت همزمان بر سیستمهای یاتاقانبندی تحمیل میکند که درک آن ها برای انتخاب صحیح بلبرینگ های مصرفی در کارخانه های شن شویی ضروری است:
بارهای مکانیکی شدید:
تجهیزاتی نظیر سنگ شکنها، بارهای شعاعی و محوری بسیار سنگین و با ماهیت ضربه ای (Shock Load) را به بلبرینگ ها وارد میکنند. این بار ها نیازمند بلبرینگ هایی با ظرفیت بار دینامیکی و استاتیکی بالا و مقاومت به خستگی عالی هستند.
ارتعاشات مکانیکی:
سرندهای ارتعاشی، شتاب (G-force) و لرزش های با فرکانس بالا تولید میکنند. این شرایط می تواند باعث خستگی و شکست زودرس قفسه (Cage) بلبرینگ شده و پدیده “لکه دار شدن کاذب” (False Brinelling) را در صورت عدم چرخش کافی ایجاد نماید.
آلودگی محیطی:
این مورد به عنوان اصلی ترین عامل تخریب بلبرینگ های مصرفی در کارخانه های شن شویی شناخته میشود. ذرات سیلیس موجود در گرد و غبار، به شدت ساینده هستند. نفوذ این ذرات به همراه آب و دوغاب به داخل محفظه یاتاقان، خاصیت روانکار را از بین برده و با ایجاد خراشهای عمیق بر روی مسیرهای غلتش (Raceways) و اجزای غلتنده (Rolling Elements)، منجر به فرسایش سریع و خرابی قطعه میشود.
ناهمراستایی محور (Misalignment):
به دلیل ساختار بزرگ تجهیزات، بارهای سنگین و ارتعاشات، حفظ هم راستایی کامل بین محور و نشیمنگاه بلبرینگ (Housing) دشوار است. وجود ناهمراستایی استاتیکی یا دینامیکی، تنش مخربی را به بلبرینگ های صلب (Rigid Bearings) وارد میکند.
شرایط دمایی و جوی:
عملکرد تجهیزات در فضای باز، بلبرینگها و روانکار آنها را در معرض بازه وسیعی از دما، از سرمای زمستان تا گرمای تابستان، و همچنین رطوبت و بارندگی قرار میدهد که بر ویسکوزیته روانکار و احتمال خوردگی تأثیر مستقیم دارد.
انتخاب مهندسی بلبرینگ های مصرفی در کارخانه های شن شویی برای تجهیزات کلیدی
برای مقابله با چالشهای مذکور، برای هر یک از ماشینآلات اصلی کارخانه، انواع خاصی از بلبرینگها با ویژگیهای مشخص انتخاب و به کار گرفته میشوند.
بلبرینگ های مصرفی در کارخانه های شن شویی : سنگ شکنها (Crushers)
این تجهیزات به دلیل ماهیت کار خود، نیازمند مقاوم ترین سیستمهای یاتاقان بندی هستند.
سنگشکن فکی (Jaw Crusher):
محور اکسنتریک این دستگاه، بار اصلی فرآیند خردایش را تحمل میکند.
نوع بلبرینگ:
رولبرینگ کروی (Spherical Roller Bearing). این نوع بلبرینگ به دلیل دارا بودن دو ردیف غلتک بشکهای، بالاترین ظرفیت تحمل بار شعاعی را در میان انواع بلبرینگها داراست. مهمترین ویژگی آن، قابلیت خودتنظیمی است که به آن اجازه میدهد ناهمراستایی محور تا حدود ۱.۵ الی ۲ درجه را بدون ایجاد تنش اضافی جبران کند.
سریهای فنی:
سریهای سنگین مهندسی نظیر 231xx, 232xx, 240xx, 241xx.
پسوندهای فنی مهم:
K (سوراخ داخلی مخروطی برای نصب دقیقتر و آسانتر روی محورهای بزرگ)، W33 (شیار و سه سوراخ روانکاری روی رینگ خارجی برای تسهیل فرآیند گریسکاری) و C3 یا C4 (لقی داخلی شعاعی بیشتر از حالت نرمال؛ C4 لقی بیشتری نسبت به C3 دارد و برای کاربردهای بسیار داغ و ارتعاشی مناسبتر است).
سنگشکن مخروطی (Cone Crusher):
در این تجهیز، علاوه بر بارهای شعاعی، بارهای محوری (تراست) قابل توجهی نیز وجود دارد.
نوع بلبرینگ:
معمولاً از یک آرایش ترکیبی استفاده میشود. رولبرینگهای استوانهای (Cylindrical Roller Bearings) برای تحمل بارهای شعاعی سنگین و رولبرینگهای مخروطی (Tapered Roller Bearings) برای تحمل بارهای ترکیبی (شعاعی و محوری). در مدلهای بزرگتر، از کفگردهای کروی (Spherical Roller Thrust Bearings) برای تحمل بارهای محوری بسیار سنگین استفاده میشود.
بلبرینگ های مصرفی در کارخانه های شن شویی : سرندهای ارتعاشی (Vibrating Screens)
این تجهیزات نیازمند دستهای خاص و مهندسیشده از بلبرینگها هستند که مشخصاً برای کاربردهای ارتعاشی طراحی شدهاند.
نوع بلبرینگ:
رولبرینگ کروی مخصوص سرند (Vibrating Screen Spherical Roller Bearings). این بلبرینگها دارای اصلاحات طراحی زیر هستند:
قفسه تقویت شده:
استفاده از قفسههای برنجی ماشینکاری شده (پسوند M یا MB) یا فولادی سختکاری شده که در برابر خستگی ناشی از ارتعاشات شدید، مقاومت بسیار بالاتری نسبت به قفسههای فولادی پرسکاری شده استاندارد دارند.
لقی داخلی C3:
این لقی بالا برای جلوگیری از اعمال پیشبار (Preload) ناخواسته بر اثر ارتعاشات و انبساط حرارتی اجزای بلبرینگ، ضروری است.
تلرانسهای ابعادی دقیق:
برای اطمینان از انطباق (Fit) دقیق و عملکرد پایدار.
سریهای فنی:
سری 223xx به همراه پسوندهای اختصاصی سازندگان مانند VA405 (SKF) یا E1-T41A (FAG).
بلبرینگ های مصرفی در کارخانه های شن شویی : ماسه شور های حلزونی (Screw Classifiers)
در این تجهیزات، به ویژه در انتهای پایینی حلزون که در آب و دوغاب غوطهور است، چالش اصلی، آببندی و جلوگیری از نفوذ آلودگی است.
نوع بلبرینگ:
در انتهای بالایی (سمت درایو)، معمولاً از رولبرینگهای کروی استاندارد استفاده میشود. اما در انتهای پایینی، راهکار مؤثر، استفاده از مجموعه یاتاقانهای کامل (Bearing Units) است.
یاتاقانهای Pillow Block یا Flange Unit:
این واحدها شامل یک رولبرینگ کروی یا بلبرینگ خودتنظیم هستند که در یک محفظه چدنی مستحکم قرار گرفتهاند. مزیت کلیدی آنها، سیستمهای آببندی یکپارچه و چندلایه (مانند آببندهای هزارتویی یا Labyrinth Seals) است که سدی فیزیکی و مؤثر در برابر نفوذ آب و ذرات ساینده ایجاد میکنند.
بلبرینگ های مصرفی در کارخانه های شن شویی : نوارهای نقاله (Conveyor Belts)
این سیستمها دارای تعداد زیادی نقطه یاتاقانبندی با نیازهای متفاوت هستند.
رولیکها (Idlers):
وظیفه این قطعات پرشمار، حمل و هدایت نوار است.
نوع بلبرینگ:
بلبرینگ شیار عمیق (Deep Groove Ball Bearing). این بلبرینگها به دلیل هزینه مناسب و قابلیت کار در سرعتهای بالا، انتخاب استاندارد برای این کاربرد هستند. معمولاً از مدلهای دارای آببند دو طرفه (پسوند 2RS برای آببند لاستیکی یا ZZ برای شیلد فلزی) استفاده میشود که به صورت “Sealed for Life” بوده و نیاز به روانکاری مجدد ندارند.
پولی های اصلی (Drive & Tail Pulleys):
این پولیها بارهای به مراتب سنگینتری را تحمل میکنند.
نوع بلبرینگ:
مشابه ماسهشورها، استفاده از رولبرینگهای کروی که در داخل یاتاقانهای Pillow Block با گرید سنگین (سری SNL یا SNH) نصب شدهاند. این ترکیب، تحمل بار سنگین، نصب آسان و قابلیت جبران ناهمراستایی را فراهم میکند.
ملاحظات کلیدی در نگهداری و افزایش عمر بلبرینگ های مصرفی در کارخانه های شن شویی
طول عمر واقعی بلبرینگ های مصرفی در کارخانه های شن شویی بیش از آنکه به کیفیت ساخت آن وابسته باشد، به کیفیت نصب و نگهداری آن بستگی دارد.
روانکاری:
انتخاب روانکار صحیح (گریس یا روغن) با ویسکوزیته مناسب و افزودنی های فشار بالا (EP) و ضدآب، حیاتی است. برنامه های بازرسی و روانکاری مجدد باید بر اساس توصیه های سازنده و شرایط کاری تدوین شود. گریس کاری بیش از حد (Over-greasing) نیز به اندازه کمبود گریس مخرب است و باعث افزایش دما و فشار داخلی میشود.
نکات مهم روانکاری در بلبرینگ های مصرفی در کارخانه های شن شویی
توجه داشته باشید که روانکاری بلبرینگ های مصرفی در کارخانه های شن شویی یک امر مهم است و شما باید با توجه به شرایط بلبرینگ خود از روانکننده مناسب استفاده کنید ، طبق تجربیات ما از مشتریانمان بعضی عزیزان از گریس کلسیم برای اینکار استفاده میکنند که کاری کاملا اشتباه است زیرا گریس کلیسم برای روانکاری بلبرینگ های مصرفی در کارخانه های شن شویی اصلا ساخته نشده و باعث تخریب زود هنگام بلبرینگ و دستگاه مربوطه خواهد شد.
آببندی (Sealing):
سیستم آب بندی، اولین خط دفاعی بلبرینگ است. بازرسی منظم کاسه نمدها، V-Ringها و سایر اجزای آببندی و تعویض فوری موارد فرسوده، یک اقدام پیشگیرانه و بسیار کمهزینه برای محافظت از بلبرینگ های گران قیمت است.
نصب صحیح:
استفاده از ابزارآلات دقیق برای نصب و دمونتاژ بلبرینگ (مانند هیترهای القایی برای گرم کردن و جازدن، یا مهره های هیدرولیکی برای شفت های بزرگ) از آسیب رساندن به اجزای داخلی بلبرینگ در حین نصب جلوگیری میکند.
در زیر، جدول تفصیلی بلبرینگ های مصرفی در کارخانه های شن شویی، بر اساس شماره فنی و کاربرد دقیق آنها آورده شده است :
برای خرید بلبرینگ کلیک کنید.
شماره بلبرینگ (سری) | نوع بلبرینگ (نام فنی صحیح) | کاربرد در کارخانه شنشویی |
---|---|---|
22208 | رولبرینگ کروی (Spherical Roller Bearing) | محور اصلی ماسه شور حلزونی (پیچ شستوشو) و پمپهای دوغاب سنگین؛ مناسب برای بارهای شعاعی سنگین و شوک. |
213xx (سری) | رولبرینگ کروی (Spherical Roller Bearing) | یاتاقانهای اصلی سرند آبگیری (Dewatering Screen) و پولیهای اصلی نوار نقاله جهت تحمل ارتعاش و ناهمراستایی. |
6310 | بلبرینگ شیار عمیق (Deep Groove Ball Bearing) | الکتروموتورهای توان بالا (مثلاً موتور سنگشکن یا نوار نقاله اصلی)، پولیهای هرزگرد در نوار نقالههای سنگین. |
6208 | بلبرینگ شیار عمیق (Deep Groove Ball Bearing) | موتورهای الکتریکی با توان متوسط، مانند موتور پمپهای آب، پمپهای گریز از مرکز و درایو رولیکهای نوار نقاله. |
6008 | بلبرینگ شیار عمیق (Deep Groove Ball Bearing) | الکتروموتورهای با توان متوسط رو به پایین، محورهای فیدر لرزشی (Vibrating Feeder) و سیستمهای انتقال قدرت سبک. |
22306 | رولبرینگ کروی (Spherical Roller Bearing) | یاتاقانهای کوچک اما پرارتعاش، مانند سرندهای کوچک، برخی آسیابها و شیکرها که بار سنگین و ارتعاش همزمان دارند. |
6305 | بلبرینگ شیار عمیق (Deep Groove Ball Bearing) | رولیکهای نوار نقاله، یاتاقانهای پمپهای سانتریفیوژ کوچک و موتورهای الکتریکی کمکی. |
6205 | بلبرینگ شیار عمیق (Deep Groove Ball Bearing) | کاربرد عمومی در رولیکهای تسمه نقاله، موتورهای الکتریکی کوچک و محورهای کمبار در تجهیزات جانبی. |
6304 | بلبرینگ شیار عمیق (Deep Groove Ball Bearing) | موتورهای الکتریکی کوچک، پمپهای کم فشار و سیستمهای هرزگرد که نیاز به ظرفیت بار بیشتری نسبت به سری 6204 دارند. |
52206 | بلبرینگ تماس زاویهای دو ردیفه (Double Row Angular Contact) | پمپهای فشار قوی مانند پمپهای تغذیه هیدروسیکلون؛ قابلیت تحمل همزمان بار شعاعی و محوری (در دو جهت). |
6202 | بلبرینگ شیار عمیق (Deep Groove Ball Bearing) | تجهیزات جانبی بسیار سبک، موتور فنهای خنککننده، دینام و بخشهای کنترلی با سرعت چرخش بالا. |
608 | بلبرینگ مینیاتوری شیار عمیق (Miniature DGBB) | سنسورهای سرعتسنج نوار نقاله، انکودر موتورها، تجهیزات اندازهگیری دقیق و بخشهای الکترونیکی تابلو فرمان. |
UC 207 / UC 208 | یاتاقان بلوکی (Pillow Block Unit) | نصب بر روی محور نوار نقالهها و سایر شفتها؛ به دلیل نصب سریع و قابلیت خودتنظیمی، برای تعمیرات و نگهداری آسان ایدهآل است. |
29306 | رولبرینگ کفگرد کروی (Spherical Roller Thrust Bearing) | محورهای عمودی یا افقی با بار محوری بسیار سنگین، مانند گیربکسهای سنگین و محور اصلی ماسهشورهای Log Washer. |
6003 | بلبرینگ شیار عمیق (Deep Groove Ball Bearing) | پمپهای آب تمیز، موتورهای کوچک سیستمهای خنککننده هیدرولیک و تجهیزات کمکی با بار و سرعت کم. |
22210 | رولبرینگ کروی (Spherical Roller Bearing) | گیربکسهای اصلی، پمپهای دوغاب بزرگ و محورهای سنگین در سرندها که نیاز به ظرفیت بار بالا و تحمل ناهمراستایی دارند. |
NU207 | رولبرینگ استوانهای (Cylindrical Roller Bearing) | سمت شناور (Floating) در موتورهای الکتریکی سنگین و گیربکسها؛ تحمل بار شعاعی بسیار بالا و اجازه انبساط محوری شفت. |
6307 | بلبرینگ شیار عمیق (Deep Groove Ball Bearing) | پولیهای بزرگ نوار نقاله، محورهای اصلی در سیستمهای جداکننده و پمپهای آب با دبی بالا که بار شعاعی قابل توجهی دارند. |
UC 305 | یاتاقان بلوکی سری سنگین (Heavy Duty Pillow Block Unit) | یاتاقانبندی محورهای با قطر کم اما بار سنگین در نوار نقالهها، سیستمهای شستوشو و میکسرها. سری 3xx سنگینتر از سری 2xx است. |
منبع : این مقاله با توجه به تجربیات شرکت و مقالات شرکت SKF نوشته شده است.